لوله برق چيست؟

آيا مي دانيد لوله برق چيست؟ در تعريف لوله برق بايد گفت كه در زبان انگليسي اين لوله به كاندوئيت معروف مي باشد. كاندوئيت در واقع به معناي كانال بوده و به معني مجرا و معبر است.

در كشورهاي غربي اين لوله ها چه به صورت فلز و چه به صورت غير فلز با نام كاندوئيت شناخته مي‌شوند. ولي در بازار كشور ما منظور از لوله كاندوئيت در واقع همان لوله هاي سه متري است كه دو سر جدار نازك دارد.
مصرف بالاي انرژي به عنوان يكي از مهمترين مشكلات ساختماني شناخته شده و اين انرژي به علت عدم رعايت اصول طراحي و نقشه كشي برق خواهد بود كه داراي اثرات منفي اقتصادي و مخرب زيست محيطي مي باشد.
از سوي ديگر در زندگي روزمره ما با دستاوردهايي برق ساختمان به طور مستقيم در ارتباط مي باشيم. به عنوان مثال روشن و خاموش كردن لامپ در منزل يا محل كار يكي از مواردي است كه از نتايج برق كشي ساختمان مي باشد. استفاده از لوله برق و چگونگي آن داراي اهميت بسيار زيادي است كه در ادامه به آن خواهيم پرداخت.
نقش لوله هاي برق در برق كشي ساختمان

پروژه برق كشي ساختمان زماني به خوبي صورت مي گيرد كه تاسيسات و برق ساختماني را به درستي بتوان اعمال كرد. به گونه‌اي كه به نحو احسن بتوانند عمليات برق كشي را مطابق با استانداردهاي رايج انجام داده تا از اين رو ايمني به خوبي فراهم شود.
براي انجام عمليات برق كشي لازم است در ابتدا در مرحله بنايي داخلي شيارهايي در ديوارها و كف و سقف زده شود، سپس در مرحله برق كشي ساختماني سيم كشي با كمك برق كار مجرب و حرفه‌اي انجام شود.
در نتيجه نصب كليد پريز ها و ديگر تجهيزاتي كه به روشنايي مربوط هستند بايد صورت گيرد. لوله هاي برق در واقع بايد گفت كه به عنوان حايل و محافظ بسيار خوب براي رساناي الكتريسيته به كار برده مي شوند.
استفاده از اين لوله ها داراي اهميت زيادي بوده و بر حفاظت از رسانه هاي الكتريكي و جلوگيري از آسيب ديدگي هايي مثل برق گرفتگي افراد و حفظ ايمني به كار برده مي شوند.
تاريخچه توليد لوله برق

در رابطه با تاريخچه توليد نخستين لوله برق بايد گفت كه توليد اين لوله ها مربوط به دوراني است كه چراغ هاي الكتريكي به عنوان جايگزين مناسب براي چراغ هاي خياباني گازسوز به كار برده مي‌شدند.
در آن هنگام براي آنكه برق اين چراغ ها تامين شود، سيم هاي برق را از درون لوله هايي كه تا پيش از گاز چراغ ها را تامين مي كرد، عبور داده مي‌شد.
كم كم ويژگي هاي مطلوب ديگر محافظتي لوله ها از سيم ها مدنظر قرار گرفته شد و از اين رو ميزان استفاده از آن‌ها روز به روز با رشد بيشتري مواجه شد.
در سال‌هاي گذشته جهت تاسيسات و سازه ها از سيم برق بدون پوشش و عايق استفاده مي‌شد، ولي اين كار داراي معايب بسيار زيادي بود كه از جمله معايب آن مي توان به موارد زير اشاره كرد:
عدم تقويت و تعويض كابل يا سيم برق در كف و ديواره ي سازه ها

تماس ناخواسته انسان با سيم يا رسانه برق

پايين آمدن ولتاژ برق

به وجود آمدن آتش سوزي در اثر اتصال برق و آتش گرفتن سيم برق اتصال به بدنه ساختمان و انتقال برق به تمامي قسمت ها

استاندارد و كاربرد لوله هاي برق

لوله هاي برق اتصالات مخصوص و ويژه خود را دارند، در داخل لوله هادي هايي عبور داده مي‌شود كه از لوله برق بايد به عنوان پوشش محافظتي روي آن استفاده شود.
اين نوع پوشش از آسيب ديدن سيم يا عايق آن جلوگيري مي كند و در صورت وجود پوشش كاندوئيت از تماس ناخواسته افرادي كه در معرض قرار گرفتن با هادي هستند محافظت مي‌شود.
لوله هاي برق را معمولاً براي بيمارستان ها، هتل ها و ساختمان‌هاي تجاري و اداري و همچنين تاسيسات زيرزميني به كار مي‌برند. البته لازم به ذكر است اين احتمال وجود دارد كه در سيم‌كشي آپارتمان‌ها به كار برده نشوند.
در استانداردهايي كه براي اين لوله ها در نظر گرفته مي‌شود اندازه و همچنين تعداد هادي هايي كه مجاز به استفاده در درون لوله برق هستند، از داخل يك لوله با اندازه استاندارد عبور داده مي‌شود و كاملاً مشخص خواهد بود. لوله برق ها داراي انواع مختلفي هستند و همچنين براي اهداف از پيش تعيين شده‌اي طراحي مي شوند.
روش‌هاي گالوانيزاسيون لوله فولادي برق

لوله برق فولادي معمولا از ورق هاي روغني ساخته مي شود، سپس براي حفاظت از اين لوله ها در برابر خوردگي و زنگ زدگي از سه طريق آنها را گالوانيزه مي‌كنند. گالوانيزه كردن لوله ها به اين گونه است كه قطعه را در حوضچه مذاب فلز روي وارد كرده تا تمام سطح قطعه از فلز روي پوشيده شود.
در روش دوم ورق گالوانيزه را در كارخانه خواهند ساخت. پس از آن با دستگاه رول فرمينگ ورق گالوانيزه را به لوله تبديل خواهند كرد. در روش سوم گالوانيزاسيون به روش سرد صورت مي‌گيرد. به اين گونه كه ميزان ضخامتي را براي گالوانيزه به روش سرد به كار برده مي شود كمتر از گالوانيزه خواهد بود. از اين رو امكان دارد تا لوله مورد آسيب بيشتري واقع شود. بنابراين مي‌توان گفت كه طول عمر لوله گالوانيزه سرد نسبت به گالوانيزه كمتر خواهد بود.
لوله هاي برق را با استفاده از اتصالات به هم وصل مي‌كنند و در كف و ديوارهاي ساختمان اين لوله ها به كار برده مي شوند. لازم به ذكر است كه براي رد كردن كابل و سيم برق وسيله اي به كار برده مي شود كه فنر نام دارد.
انواع لوله برق در بازار

لوله هاي برق كاندوئيت فلزي

در بازار انواع مختلفي از لوله هاي برق وجود دارد. جنس اين لوله ها معمولاً از آهن بوده و لوله برق فلزي از قابليت تحمل فشار بالا برخوردار مي‌باشد و از ديگر ويژگي هاي آن مي توان به عدم له شدن و تا شدن اشاره كرد. اين لوله ها داراي معايب زيادي هستند كه از جمله معايب آن اين است كه در برابر جريان برق بدون عايق است.
لوله كاندوئيت برق  پي وي سي

نوع ديگري از لوله هاي برق كه در بازار موجود است، لوله برق پي وي سي مي باشد كه از جنس پلاستيك سخت است. در اين نوع لوله نرم كننده و روان كننده به كار برده شده و داراي وزن سبك تري در مقايسه با لوله برق فلزي هستند. همچنين براي آنها عايق به كار برده شده است و نسبت به ديگر لوله ها داراي قيمت به صرفه تري هستند. اين لوله ها با در نظرگرفتن جنسي كه دارند غير قابل اشتعال بوده و از آن ها مي توان در صنعت ساختمان سازي استفاده كرد.
لوله برق گالوانيزه سرد

نام ديگر لوله برق هاي گالوانيزه سرد ، فابريك است و جنس آن ها معمولا از فلز مي‌باشد. از لوله برق هاي گالوانيزه سرد براي مناطق سرپوشيده و فضاي داخلي سازه ها استفاده مي شود. با در نظر گرفتن اينكه اين نوع لوله هاي به صورت فابريك هستند، در مناطق مرطوب و خارجي امكان زنگ زدن آنها نيز وجود خواهد داشت.
لوله برق گالوانيزه گرم

در رابطه با جنس لوله آبكاري شده يا همان گالوانيزه بايد گفت كه از اين جنس بيشتر در مناطقي كه سرباز هستند و فضاي خارجي سازه ها از آن استفاده مي‌شود. لوله برق هاي گالوانيزه گرم بيشتر در كوره مخصوص آبكاري مي شوند و همچنين در مناطق مرطوب و خارجي به خود هيچ گونه رطوبتي را جذب نمي‌كنند. اين نوع لوله هاي برق به علت پوشش گالوانيزه گرمي كه دارند داراي استحكام بالايي بوده و از اين رو در صنعت مخصوصاً براي عبور تجهيزات برق در كارخانه ها و كارگاه ها از آن ها استفاده مي شود.
لوله برق هاي گالوانيزه گرم تحمل فشار بالا را دارند و در مقابل نيرو و ضربه داراي دوام بسيار خوبي هستند و در قسمت هاي ساختمان كه نيازي به محافظت بهتر از كابل ها و سيم كشي ها است، اين لوله ها به شكل روكار و توكار به كار برده مي‌شوند. لوله برق هاي گالوانيزه گرم را مي‌توان با استفاده از دستگاه خم كن سرد كرد و به آنها فرم داد. اين نوع از لوله هاي برق را مي توان به روش گالوانيزاسيون گرم كاري كرد. معمولاً سايز آن ها بين PG 11 و PG 48 بوده و انواع مختلف از آنها در بازار موجود مي باشد.
براي گالوانيزه شدن لوله برق هاي گالوانيزه گرم آنها را به روش غوطه وري در وان مذاب روي قرار مي‌دهند به گونه‌اي كه پوشش روي درون و بيرون اين لوله ها به صورت كامل پوشش دهي مي‌شود و اين پوشش روي از لوله در برابر زنگ زدگي و خوردگي محافظت مي كند. از اين رو لوله برق هاي گالوانيزه گرم در محيط هاي مرطوب استفاده مي شوند.
لوله برق پلي آميد

در رابطه با جنس لوله برق پلي آميد بايد گفت كه جنس اين مدل لوله ها به شكل نرم بوده و در حال حاضر حدود ۶۵ درصد از متريال هاي ساختماني و سازه هاي سبك با استفاده از لوله برق پلي آميد ساخته مي شود. لوله برق پلي آميد داراي انعطاف پذيري بسيار بالا بوده و وزن بسيار سبك است و در رابطه با قيمت آن بايد گفت كه نسبت به ديگر انواع لوله هاي برق موجود در بازار داراي قيمت كمتري است. ولي لوله برق پلي آميد از معايب زيادي برخوردار هستند و يكي از آن ها قابل اشتعال بودن آن مي باشد.
براي مصارف معمولي و همچنين براي زمانبندي تجهيزات برق كشي بر روي سطح زمين قرار دارد، استفاده از لوله برق پلي آميد مناسب مي باشد. لوله برق پلي آميد غير فلزي مثل هاي خرطومي پلي آميد در برابر آسيب‌هاي در اثر حمل و نقل مقاوم خواهد بود.
لوله برق پلي اتيلن

لوله برق هاي پلي اتيلن از جنس لوله و پلاستيك نرم ساخته مي شوند و در برابر ديگر لوله ها از دوام و استحكام بالاتري برخوردار مي باشند. همچنين لوله برق هاي پلي اتيلن داراي انعطاف پذيري بسيار بالايي بوده ولي يكي از نكاتي كه در اين بين وجود دارد اين است كه لوله برق هاي پلي اتيلن داراي قيمتي بالاتر نسبت به ديگر لوله هاي پي وي سي هستند.
لوله برق خرطومي پي وي سي

براي عبور دادن سيم برق بر روي ديوارهاي سازه ها از اين مدل استفاده مي شود. لوله هاي خرطومي pvc از انعطاف پذيري بسيار بالايي برخوردار مي باشند و آن ها را مي‌توان در تمامي زاويه ها خم كرد و همچنين اين لوله ها غيرقابل اشتعال هستند.
لوله برق خرطومي پلي آميد

اين مدل از لوله ها مثل لوله هاي خرطومي پي وي سي بوده و از مهم ترين ويژگي‌هاي آن ها مي‌توان به قابليت انعطاف پذيري بسيار بالاي آن اشاره كرد. با در نظر گرفتن اينكه جنس اين لوله ها از پلي آميد است از اين رو اين لوله‌ها مشتعل پذير هستند.
لوله برق خرطومي فلزي

براي كشيدن سيم برق در تابلو هاي صنعتي و ديوار هاي خارجي از لوله خرطومي فلزي استفاده مي شود. لوله برق خرطومي فلزي داراي جنسي از پي وي ‌سي بوده و براي بيشتر شدن مقاومت آن به همراه سيم مفتولي به كار برده مي شوند. از اين رو استحكام آن ها نيز افزايش پيدا مي كند.
لوله برق فولادي مشكييكي از انواع ديگر از انواع لوله برق، لوله برق فولادي مشكي است كه به وسيله رنگ پوشش داده مي‌شود تا در مقابل زنگ خوردگي داراي مقاومت خوبي باشد. از لوله برق فولادي مشكي در فضاي داخلي استفاده مي‌شود. از لوله برق هاي فولادي مشكي در مكان هايي كه با زمين و عامل زنگ زدگي و خوردگي شديد ارتباط مستقيم دارد مجاز نمي باشد.
لوله‌گالوانيزه برق فولاديدر لوله كشي هاي روكار در فضاي بيروني و فضاهايي كه لوله ها در معرض ارتباط مستقيم با عوامل زنگ زدگي و تغييرات جوي و رطوبت هستند از اين لوله ها استفاده خواهد شد.
لوله‌هاي برق فولادي گالوانيزه ضد انفجار و بدون درز

اين مدل از لوله هاي فولادي براي مكان هايي كه احتمال آسيب ديدگي فيزيكي و همچنين انفجار بالا مي باشد مناسب هستند.
لوله‌هاي فولادي برق قابل انعطافلوله هاي فولادي در برخي موارد جهت انتقال به دستگاهي كه با لرزش و حركت همراه هستند اتصال داده مي شود. در اين صورت لازم است از لوله‌هايي استفاده شود كه قابليت انعطاف بالا دارند. اين مدل از لوله ها معمولاً داراي پوششي از جنس لاستيك و يا مواد مشابه آن مي باشد. بهترين گزينه براي محافظت از لوله هاي برق فولادي كه بيشتر در معرض آسيب ديدگي هاي محيطي و عوامل جديد جوي هستند و مهندسين استفاده از آن توصيه مي‌كنند پوشش دادن روي به روش گالوانيزاسيون گرم مي باشد. در اين روش قطعه فولادي را در وان مذاب قرار مي دهند و پس از اين عمليات لايه اي از آلياژ روي آهن روي سطح قطعه به وجود مي‌آيد به گونه‌اي كه هيچ نقطه اي در سطح قطعه به اين پوشش نمي باشد كه زنگ خوردگي و به خوردگي و زنگ زدگي از آن ناحيه شروع شود.
لوله برق نسوز

يكي از انواع لوله برق، لوله برق نسوز مي‌باشد كه همان گونه كه از نامش پيداست از مقاوم ترين لوله هاي برق در برابر حرارت به شمار مي آيد. لوله هاي برق نسوز در برابر عواملي مثل مواد شيميايي، الكتريسيته و تنش هاي فيزيكي داراي مقاومت بسيار خوبي هستند.
در ساختمان در صورت بروز شديدترين آتش سوزي ها كه موجب سوختن و از بين رفتن ديگر مواد و مصالح ساختماني مي شود به كار بردن اين لوله ها موجب سلامت سيستم برق رساني ساختمان شده و از آسيب ديدن بيش از حد جلوگيري خواهد كرد. اين نوع لوله ها كه داراي مصرف صنعتي هستند، در مورد مواد اشتغال زايي مثل نفت، روغن، الكل و غيره در صورت بروز آتش سوزي به هيچ عنوان نمي سوزد و فقط وظيفه انتقال دادن را انجام مي دهد.
فرق لوله برق با ديگر روش هاي سيم كشي

همان گونه كه در اين مقاله اشاره كرديم با استفاده از لوله برق اين امكان وجود دارد كه سيم را در مقابل ضربه و گازهاي خورنده عايق كرده و از آن محافظت نمود. همچنين توليد اين نوع لوله ها به صورت ضدآب صورت مي‌گيرد و در زير سطح آب نيز مي توان از آن ها استفاده كرد. لوله هاي برق داراي نقش بسيار خوبي براي محافظت از مدارهاي حساس در تداخل هاي الكترومغناطيسي هستند و ديگر ويژگي ها و كاربردهاي كه اين نوع لوله ها دارند عبور دادن آن از ميان بتن است. همچنين اين امكان وجود دارد كه لوله هاي برق را در محل خم كرده و با در نظر گرفتن انعطاف پذيري آن مي توان با مصرف اتصالات كمتر از هزينه آن نيز كم كرد.
انواع لوله هاي برق (كاندوئيت) از نظر ضخامت و خواص فيزيكي

بر اساس ضخامت و خواص فيزيكي كه لوله هاي برق دارند اين لوله ها داراي دسته بندي هاي زير مي باشد:
كاندوئيت فلزي سخت (Rigid metal Conduit : RMC)
اين نوع از لوله ها داراي جدار ضخيم بوده و از فولاد گالوانيزه و آلومينيوم ساخته مي شوند.
كاندوئيت فلزي برق (EMT)
اين نوع از لوله به عنوان كاندوئيت جدار نازك معروف بوده و وزن آن ها از كاندوئيت سخت گالوانيزه كمتر بوده و همچنين داراي قيمت كمتري مي باشند. به همين علت ميزان مصرف آنها كمتر است. اين نوع لوله را رزوه نمي كنن. ولي اتصالات آن به صورت پيچي خواهد بود.
كاندوئيت سخت گالوانيزه (GRC)
اين نوع از لوله هاي برق در واقع لوله هاي فولادي گالوانيزه دوسر رزوه هستند.
كاندوئيت فلزي مياني (IMC)
اين مدل از لوله عاي برق در مقايسه با لوله برق فلزي وزن سنگين تري دارند و نسبت به RMC داراي وزن سبك تري هستند. اين مدل از لوله ها داراي رزوه هايي نيز مي باشند‌.
كاندوئيت آلمينيومي

بيشتر در اماكن صنعتي از اين مدل از لوله برق استفاده مي‌شود و به عنوان لوله مقاوم در برابر خوردگي شناخته مي شود. اين نوع از كاندوئيت را در زير بتن نمي توان استفاده كرد. به علت آنكه امكان واكنش نشان دادن آلومينيوم با آلكالين هاي موجود در سيمان وجود خواهد داشت. از اين رو براي حفاظت از آن لازم است لايه اي روي آن قرار گيرد. اين لوله ها از نظر طولي برابر يك سوم از كاندوئيت فولادي جرم داشته و همچنين هزينه نصب آن ها كمتر خواهد بود.‌بنابراين كاندوئيت آلومينيومي از نظر قيمت به صرفه تر از نوع كاندوئيت فولادي است.
كاربرد لوله برق

هنگامي كه كابل لازم است از مسير نامتوازن عبور پيدا كند جهت خم كردن آن لازم است از ابزارهاي مخصوص خم كاري لوله ها استفاده شود. در رابطه با هزينه استفاده از اين لوله ها بايد گفت كه هزينه آن بيشتر از لوله هاي غير فلزي مثل پي وي سي بوده و در نتيجه ميزان اجرت آن ها هم افزايش پيدا مي‌كند.
بنابراين كاربرد لوله هاي برق فلزي در امور مسكوني نسبتاً كمتر خواهد بود. با در نظر گرفتن اينكه لوله هاي برق فلزي كابل‌ها و سيم‌هاي برق را از محيط كاملا ايزوله خواهند كرد، از اين رو ميزان انتقال حرارت از آن به محيط كمتر بوده و با در نظر گرفتن اين موضوع در صورت عبور دادن چندين كابل از يك لوله لازم است ميزان آمپر آن را حتماً كاهش داد.
كاربرد لوله برق فولادي چيست؟به منظور حفاظت و نگهداري از كابل و سيم ها به ويژه در واحد هاي صنعتي و ساختماني و در بخش‌هاي داخلي و سطحي از لوله هاي برق استفاده مي شود.‌ لوله هاي برق فولادي را مي ‌توان به راحتي از طريق دستگاه لوله خم كن فرم داد. اين نوع از لوله ها مقاومت بسيار بالايي در برابر حيوانات موذي و گرد و غبار و ضربات مكانيكي دارند. از اين رو چون اين لوله هاي برق فولادي به روش گالوانيزه گرم با فلز روي پوشش داده شده اند، با در نظر گرفتن اينكه قطر اين لوله ها بسيار بالا است، از اين رو به عنوان محافظ براي كابل هاي حياتي در برابر عوامل خارجي عمل خواهند كرد.